Sytuacja gospodarcza w Finlandii

FINLANDIA. Informacja o sytuacji gospodarczej i stosunkach gospodarczych z Polską

1. Sytuacja gospodarcza

Finlandia jest republiką parlamentarną, w której władza wykonawcza jest podzielona pomiędzy prezydenta – odpowiedzialnego za politykę zagraniczną i sprawy obrony – oraz premiera. Od roku 2000 posiada nową konstytucję. W roku 1995, wraz ze Szwecją i Austrią przystąpiła do Unii Europejskiej, zaś w roku 1998 przystąpiła do Unii Gospodarczej i Walutowej. Obowiązującą walutą jest euro. Powierzchnia całkowita Finlandii to 390,9 tys. km2 (wraz z powierzchnią wód lądowych i morskich), z czego 304,1 tys km2 to powierzchnia lądu. 67% powierzchni kraju zajmują lasy – co stanowi najwyższy odsetek w Europie. Państwo to liczy 5,45 mln mieszkańców.
Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne

Jej dochód na mieszkańca liczony wg siły nabywczej wynosi 28,7 tys. EUR i stanowi 111,4% średniej wartości dla UE 27 (dane za 2013 r.). Do momentu światowego kryzysu gospodarczego gospodarka Finlandii charakteryzowała się zdrowymi finansami publicznymi i relatywnie wysokim stałym wzrostem gospodarczym, w latach poprzedzających kryzys na poziomie 5%. Najwyższa w świecie konkurencyjność oraz najmniej uciążliwe bariery biurokratyczne i regulacje administracyjne dla nowozakładanych przedsiębiorstw cechowały do niedawna gospodarkę fińską.

Najwyższa w świecie konkurencyjność oraz najmniej uciążliwe bariery biurokratyczne i regulacje administracyjne dla nowozakładanych przedsiębiorstw cechowały do niedawna gospodarkę fińską. Jednak w roku 2008, w związku z kryzysową sytuacją na rynkach światowych, odnotowano spadek tempa wzrostu do poziomu ok. 1,2%, a w roku 2009 nastąpiła redukcja PKB o ponad 8%. Nastąpił znaczny wzrost bezrobocia, które zbliżyło się do 10 % oraz wzrost długu publicznego na skutek planowanego finansowania przedsięwzięć antykryzysowych do 45% PKB. Deficyt finansów publicznych i tendencja wzrostu zadłużenia publicznego utrzymuje się nadal – w 2013 r. dług ten przekroczył 57% PKB i prognozuje się jego wzrost powyżej 60% w roku 2014.
Pod koniec 2008 r. produkcja przemysłowa Finlandii spadła o 10%, a wartość nowych zamówień dla fińskiego przemysłu spadła o ponad 30% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Spadek eksportu wyniósł 20%, a importu 14%. Najdynamiczniej spadł eksport maszyn i urządzeń oraz produktów przemysłu metalowego i drzewno-papierniczego. W 2009 r. produkcja przemysłowa spadła aż o 20% w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku, budownictwo o 13%, handel zmalał o 11%, a transport o 7%.

W II połowie 2008 r. odnotowano najwyższy od lat 90. poziom inflacji dochodzący do 4,7%, spowodowany głównie wzrostem cen paliw i energii oraz żywności. W połowie 2009 r. sytuacja przedsiębiorstw fińskich uległa dramatycznemu pogorszeniu. Przedsiębiorstwa, w szczególności w sektorze papierniczym masowo redukują zatrudnienie. W 2009 r. fiński eksport gwałtowanie spadł o ponad 30%, w porównaniu do średniego spadku Unii Europejskiej wynoszącego w tym czasie ok. 20%. Kryzys gospodarki wyraźnie wpłynął na wzrost liczby bankructw. Do podstawowych problemów gospodarczych zalicza się tutaj dość wysokie i stale rosnące bezrobocie, wysokie koszty pracy, starzenie się społeczeństwa oraz spadający udział eksportu w tworzeniu PKB. Według prognoz fińskiego Ministerstwa Zatrudnienia i Gospodarki w najbliższych latach najwyższy wskaźnik wzrostu produkcji obserwować się będzie w przemyśle maszynowym i wydobywczym. Spadek produkcji dotknie branży motoryzacyjnej, tekstylnej, odzieżowej oraz skórzanej i obuwniczej. W 2011 r. odnotowano po raz pierwszy od lat ujemny bilans handlowy w wys. ok. 1 mld EUR (0,5% PKB).

Ocenia się, że słaba sytuacja gospodarcza Finlandii utrzyma się jeszcze przez wiele lat, choć pod koniec 2010 r. zaobserwowano oznaki poprawy, a bezrobocie spadło do poziomu 7%. Prognoza na kolejne lata przewiduje w roku 2014 spadek PKB o 0,2% i w roku 2015 o 0,1%. W połowie roku 2014 zweryfikowano prognozy w dół z uwagi na skutki sankcji gospodarczych w stosunkach z Rosją, a pod koniec roku 2014 dokonano kolejnej korekty prognozy. Stopa bezrobocia na koniec 2014 r. szacowana jest na 8,5%.

Na wyjątkowo długi okres recesji w Finlandii złożyło się kilka elementów, które wystąpiły w tym samym czasie:
• ogólnoświatowy kryzys, który rozpoczął się w 2008 r;
• głębokie zmiany strukturalne w fińskiej gospodarce związane z procesem dezindustrializacji (dzisiaj tylko ok 40% PKB pochodzi z sektora przemysłowego, a ok 60% PKB z sektora usług);
• kryzys rosyjskiej gospodarki oraz sankcje UE wobec Rosji;
• utrata konkurencyjności fińskiej gospodarki w skali globalnej.

Agencja ratingowa Standard & Poor’s w październiku 2014 r. obniżyła rating kredytowy Finlandii do poziomu AA+. Do tej pory Finlandia należała do państw, które szczyciły się potrójnym A otrzymanym od „wielkiej trójki” – agencji Fitch, Moody’s i właśnie Standard & Poor’s. Ocena prawdopodobnie utrzyma się przez najbliższe dwa lata. W uzasadnieniu oceny S&P przyznała, że decyzję oparto o słabą perspektywę rozwoju ekonomicznego kraju. Fińskiej gospodarce grozi długoterminowa stagnacja spowodowana m.in. starzeniem się społeczeństwa, kurczącą się siłą roboczą, nieelastycznym rynkiem pracy oraz spadkiem w sektorze IT i leśnictwa. Powolna implementacja przez rząd reform strukturalnych, w tym reform systemu emerytalnego oraz służby zdrowia, także została wskazana jako czynnik wpływający na obniżenie oceny. Agencja stwierdziła także, że słabość fińskiej gospodarki wynika z jej uzależnienia od eksportu – osłabienie Rosji to osłabienie Finlandii, a spowolnienie gospodarcze w Europie stanowi zagrożenie dla kraju.

Z raportu opracowanego przez Światowe Forum Ekonomiczne WEF 2013-2014 wynika jednak, że Finlandia nadal zajmuje bardzo wysoką 3 pozycję na świecie w rankingu konkurencyjności krajów, za Singapurem i Szwajcarią (Polska znajduje się na 42 pozycji). W rankingu Banku Światowego Doing Business 2015 krajów, w których najłatwiej prowadzić działalność gospodarczą Finlandia zajęła także wysokie 9 miejsce – odnotowano przesunięcie o 3 miejsca w górę względem raportu DB 2014 (Polska jest uplasowana na pozycji 32). W rankingu badającym konkurencyjność ogłoszonym przez Institute for Management Development w 2014 r., Finlandia zajmuje 18 miejsce w świecie, przesuwając się o 2 pozycje w górę tabeli względem raportu poprzedniego IMD 2013.
Najważniejsze gałęzie fińskiej gospodarki to przemysł elektroniczny, drzewny i branża metalowa. Finlandia jest zaliczana do liderów technologii informatycznych, choć wskazuje się na możliwość utraty tej pozycji. Polityka rządu ma orientację prosocjalną, a pozycja związków zawodowych jest bardzo silna.

Według danych fińskiego Urzędu Celnego opublikowanych wartość fińskiego eksportu w 2013 r. wyniosła 56 mld euro, a import 58,4 mld euro. Był to kolejny rok zakończony ujemnym saldem obrotów. Duży wpływ na ujemny bilans handlowy miały słabe wyniki eksportowe przemysłu technologicznego. Według analiz opartych na wstępnych danych Urzędu Celnego, wartość eksportu tej gałęzi przemysłu osiągnęła wartość 24,7 mld euro, o prawie 2 mld euro niższą w porównaniu do 2012 r. Dwa pozostałe najważniejsze fińskie gałęzie przemysłu, tj. celulozowo–papierniczy oraz chemiczny, odnotowały wzrost eksportu odpowiednio o 3 proc. oraz o 4 proc.

Najważniejszymi partnerem Finlandii tak w imporcie jak i w eksporcie są Rosja (18,1% importu, 9,6% eksportu Finlandii w 2013 r.), Niemcy (9,7% eksportu i 12,6% importu) i Szwecja (11,6 eksportu, 11,4% importu) oraz Chiny (eksport stanowi 4,8%, a import 6,2%). Polska zajmowała w tej klasyfikacji 13. miejsce.
Finowie eksportują przede wszystkim towary przemysłowe (sprzedali ich za 16,38 mld EUR; stanowiły one 29,3 % w eksporcie Finlandii) – zalicza się do nich np. meble; maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy (14,99 mld euro, 26,8 %) oraz paliwa, smary i materiały pochodne (6,85 mld euro, 12,3 %). Importowali głównie paliwa mineralne (za 13,34 mld euro, co stanowiło 22,9 % udziału w imporcie) oraz chemikalia (6,82 mld euro, 11,7 %).

2. Ramy prawno-traktatowe

Polsko-fińskie stosunki gospodarcze regulują postanowienia dorobku prawnego Unii Europejskiej na podstawie podpisanego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach i obowiązującego od 1 maja 2004 roku Traktatu dotyczącego przystąpienia Polski i 9 innych krajów do Unii Europejskiej (Dz.U. 2004 nr 90, poz. 864).
Ponadto obowiązują umowy dwustronne w zakresie nie objętym uregulowaniami UE, wśród których najważniejsze, to:
• Umowa w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 25 listopada 1996 r. (Dz.U. 1998 nr 54 poz. 342), weszła w życie 13 marca 1998 r.;
• Umowa w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu z 26 października 1977r. obowiązująca od 4 kwietnia 1979 r. (Dz.U. 1979 nr 12 poz. 84), zmieniona protokołem z 28 kwietnia 1994 r. obowiązującym od 21 stycznia 1995 r. (Dz.U. 1995 nr 106 poz. 517).
Finlandia jest sygnatariuszem Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, z 11 kwietnia 1980 r., do której także przystąpiła Polska (Dz.U. 1997 nr 45, poz.286). Finlandia, podobnie jak inne kraje skandynawskie (Dania, Szwecja, Norwegia) zadeklarowała w dokumencie ratyfikacyjnym, zgodnie z art. 92 par. 1, że nie będzie związana Częścią II Konwencji dotyczącą zawierania umów.
3. Polsko – fińskie obroty towarowe (w mln EUR)

W roku 2013 Finlandia była 25. partnerem Polski w świecie pod względem wielkości obrotów z udziałem 0,79% (spadek z pozycji 22 w 2009 r.), zajmuje 22. pozycję jeśli chodzi o import – z udziałem ok. 0,82% i 25. pozycję jeśli chodzi o eksport – udział wynosi 0,76%.

Pod koniec 2013 r. Polska zajmowała 13 pozycję wśród importerów z Finlandii z udziałem 2,5% w eksporcie Finlandii oraz także 13 pozycję wśród krajów eksportujących do Finlandii z udziałem 2,2% w imporcie Finlandii.
Nasza wymiana handlowa charakteryzowała się do niedawna się znacznym ujemnym po stronie Polski saldem. Wynikało to przede wszystkim z dużego importu artykułów papierniczych, maszyn, urządzeń i sprzętu transportowego, produktów chemicznych oraz produktów przemysłu metalurgicznego. Na obroty z Finlandią, począwszy od 2004 r. rzutowały dostawy transporterów opancerzonych dla polskiej armii przez fiński państwowy Koncern Patria Industries OY, który wygrał przetarg Polskich Sił Zbrojnych na dostawy transporterów AMV. 1 lipca 2003 r. została podpisana umowa offsetowa o wartości offsetowej 482 mln EUR, która została zrealizowana do połowy 2013 r.

Od początku dekady w polskim eksporcie do Finlandii obserwuje się wzrost znaczenia wyrobów przemysłu elektromaszynowego, wyrobów metalurgicznych oraz artykułów rolno-spożywczych. Obecnie dominują: wyroby przemysłu elektromaszynowego – ich udział w eksporcie Polski do Finlandii w 2013 r. wynosił ok. 31,6%, a dynamika przyrostu wynosiła 116,4%, metale nieszlachetne i wyroby z nich – udział ok. 16%, wyroby przemysłu chemicznego – także ok. 16% (dynamika przyrostu 117%)oraz produkty rolno-spożywcze – ok. 11% (dynamika przyrostu 119%). Udział produktów mineralnych systematycznie spada, obecnie wynosi ok. 7%. Znaczącą pozycje w eksporcie stanowią także wyroby przemysłu drzewno-papierniczego – ok.3,9%.
W imporcie główną rolę odgrywają wyroby przemysłu drzewno-papierniczego (33% importu), elektromaszynowego – ale ich udział obniża się wyraźnie (z 51,5% polskiego importu z Finlandii w 2000 r. do ok. 20,7% w 2013 r.), wyroby przemysłu chemicznego, w tym tworzywa sztuczne (razem ok.19,5 %) oraz metale nieszlachetne i wyroby z nich (ok. 18% importu).
Koniec roku 2008, w wyniku międzynarodowego kryzysu finansowego, charakteryzował się dramatycznym spadkiem obrotów, zarówno eksportu jak i importu. Tendencja redukcji wzajemnych obrotów utrzymała się w 2009 r., osiągając nienotowane wartości spadków, szczególnie po stronie eksportu z Polski. W pierwszej połowie roku 2010 nastąpił powrót eksportu z Polski do Finlandii na ścieżkę wzrostu, jednak import nadal spadał, choć tempo spadku wyraźnie zmalało. Pod koniec 2010 r. nastąpiło ponowne załamanie się eksportu z Polski do Finlandii, co należy łączyć z pogorszeniem sytuacji gospodarczej tego kraju. Początek roku 2011 przyniósł odwrócenie trendu i wzrost eksportu i importu. Ostatnie miesiące 2011 r. wskazywały jednak na ponowne zmniejszenie tempa rozwoju wymiany handlowej, a pierwsza połowa 2012 r. odznaczała się spadkiem wzajemnych obrotów. Koniec roku 2012 przyniósł wzrost eksportu Polski. W I kwartale 2013 roku po raz pierwszy od lat odnotowano niewielką nadwyżkę po stronie Polski w bilansie handlowym, jednak kolejne miesiące przyniosły spadek tempa przyrostu eksportu i ponownie pojawiło się ujemne saldo obrotów. Bardzo dynamiczny wzrost eksportu z Polski na początku 2014 r. zaowocował ponownym zbilansowaniem handlu z Finlandią.

4. Współpraca inwestycyjno-kapitałowa

Według NBP Finlandia zainwestowała w Polsce do końca 2013 r. w formie inwestycji bezpośrednich 1,56 mld EUR. Zajmuje 16 pozycję wśród krajów inwestujących w Polsce z udziałem ok.0,97% w inwestycjach bezpośrednich ogółem. Wg Urzędu Statystycznego Finlandii Finlandia zainwestowała w Polsce do końca 2013 r. 1,4 mld EUR.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, pod koniec 2013 r. w Polsce zarejestrowano 195 spółek z udziałem kapitału fińskiego. Podstawowy kapitał zagraniczny spółek z udziałem kapitału fińskiego wyniósł 1 494 mln PLN, co stanowiło 0,79% podstawowego kapitału zagranicznego ogółem. 102 spółki zatrudniały ponad 9 osób, a kapitał fiński w 48 spółkach przekraczał 1 mln USD.
Pod koniec 2013 r. Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych odnotowała 35 dużych inwestorów fińskich – oznacza to zwiększenie o 8 firm w stosunku do roku 2011. Niektóre z firm fińskich np. koncern Huhtamäki (działający w branży opakowań posiada w Katowicach ogromną, wielokrotnie rozbudowywaną fabrykę) wyrosły nawet na liderów rynkowych. W Polsce jest obecnych ponadto szereg znaczących spółek fińskich nieujętych na tej liście, m.in. Eltel Network – firma międzynarodowa z siedzibą w Finlandii, przewodzi w budowie sieci telekomunikacyjnych i energetycznych, kontroluje 20 procent rynku instalacji sieci telekomunikacyjnych, Ramirent – firma specjalizująca się w wynajmie maszyn budowlanych, posiada 42 oddziały w Polsce.
W maju 2013 r. fińsko-szwedzki koncern Stora Enso otworzył w Ostrołęce nowoczesny zakład produkcyjny papieru opakowaniowego za 420 mln EUR. W październiku 2013 r. uruchomiono nową linię produkcyjną koncernu papierniczego Metsä Tissue w Krapkowicach, wartość tej inwestycji wyniosła ok. 60 mln EUR.
Inwestycje fińskie w Polsce ukierunkowane są głównie na produkcję na rynek polski, chociaż są również przykłady inwestycji fińskich, które stymulują eksport do Finlandii (np. firma Oras produkująca armaturę hydrauliczną, czy FinnKarelia specjalizująca się w produkcji odzieży). Stymulująco na eksport do Finlandii działają inwestycje w infrastrukturę, także handlową w dziedzinie eksportu polskich owoców (np. jabłka, mrożone truskawki), gdzie firmy fińskie zaczęły wyręczać robiące to dotychczas firmy polskie.
Dotychczas niewielkie polskie inwestycje bezpośrednie w Finlandii, wynoszące wg publikowanych przez NBP danych za 2010 r. 63 mln EUR, zostały znacząco powiększone. 9 sierpnia 2011 r. nastąpiło wmurowanie kamienia węgielnego pod fabrykę do produkcji puszek do napojów, polskiej firmy Can-Pack S.A., w miejscowości Hämeenlinna (ok.100 km na północ od Helsinek). Jest to największa polska inwestycja w Finlandii, której wartość wynosi 125 mln USD. Fabryka w Hämeenlinna, o docelowej zdolności produkcyjnej 1,8 mld puszek do napojów podjęła produkcję pod koniec marca 2012 r. Pod koniec 2012 r. stan polskich inwestycji w Finlandii wyniósł 147 mln EUR. Jednak już w 2013 r. polskie inwestycje wg statystyk fińskich miały ujemną wartość -105 mln EUR, pomimo napływu w wys. 13 mln EUR.

5. Dostęp do rynku

Od 1 maja 2006 r. Finlandia otworzyła swój rynek pracy dla obywateli 10 nowych państw członkowskich, w tym Polski. Barierą utrudniającą podejmowanie pracy jest na ogół wymaganie przez pracodawców znajomości języka fińskiego. Polscy przedsiębiorcy nie sygnalizowali barier w dostępie do rynku tego kraju.
6. Polskie placówki ekonomiczno-handlowe
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP
Ristio Rytin tie 7
00 570 Helsinki, Finlandia
tel.: + 358 9 686 00 60
faks:+ 358 9 686 00 610
e-mail: helsinki@trade.gov.pl
strona internetowa: http://helsinki.trade.gov.pl/pl/
Wydział Polityczno-Ekonomiczny Ambasady RP
Armas Lindgrenin tie 21
00 570 Helsinki, Finlandia
tel.: + 358 9 618 280
faks: + 358 9 684 74 77
e-mail: helsinki.amb.info@msz.gov.pl
strona internetowa: http://finlandia.msz.gov.pl/pl

Źródło: materiały pochodzą ze strony mg.gov.pl
Fot: freeimages.com

Polecamy:

Marszałek Sejmu RP w Finlandii Satelita stolicy Finlandii Henryk Sokolnicki – przedstawiciel dyplomatyczny w Finlandii Referendum ogólnokrajowe w Finlandii Ambasador RP Janusz Niesyto na Alandach Ambasador RP Janusz Niesyto przebywał z pożegnalną wizytą w Mikkeli Euro warte tyle co dolar Skup obligacji rządów państw strefy euro Fińska minister środowiska w Polsce Polsko Fińska współpraca Ambasadorowie gośćmi dowództwa fińskiej Straży Granicznej Wybory Prezydenta RP w Finlandii – II tura Polskie placówki dyplomatyczne w Finlandii Kolejny transport z pomocą humanitarną dla Ukrainy Pani H. Mościcka – Dendys w Helsinkach Pożegnanie ambasadora w Helsinkach 28 listopada br. odbędzie się dyżur konsularny w Kuopio Świąteczny koncert w rezydencji ambasadora Sport i wódka w Finlandii Język fiński – czy trudno się nauczyć? Donald Tusk z wizytą w Helsinkach Literatura polska w języku fińskim Zatrudnienie w innowacyjnych firmach 200 tys. zł dofinansowania na wynalazki Bezrobocie i unia bankowa Edyta Jungowska w Finlandii Finowie od razu przechodzą do konkretów Signmark (Marko Vuoriheimo) w Polsce Fundusze unijne uchroniły Polskę od kryzysu gospodarczego Dożywianie dzieci w szkole Polskie spółki spożywcze są tańsze od zagranicznych Nieopłacone długi Polaków Stosunek Polaków do wprowadzenia euro Radca czy adwokat Polacy w przedświątecznej gorączce Udane testy LTE-Advanced Polacy opracowali nowy poradnik żywienia niemowląt Polacy wstydzą się swoich kłopotów finansowych Wystawa w Porvoo o Janie Karskim Polacy zbadali sposób migracji ślepowrona Najlepsza praca magisterska z zakresu gospodarki turystycznej Kondycja polskiej gospodarki jest za dobra Polacy wpadają w spirale zadłużenia Finnair będzie latał do Chicago Polscy artyści wyróżnieni w Finlandii Deklaracje podatkowe bez e-podpisu W Zamościu zaginął Adam Janas Promocja Finnair w styczniu Czy warto inwestować w Polsce Polak przewodniczącym w Europejskiej Sieci Naukowo-Technologicznej Bezpieczeństwo w Finlandii Urządzenia mobilne narażone na cyberataki Polska pomoc rozwojowa 2015 – konkurs Przepisy ruchu drogowego w Finlandii Oświetlenie ledowe stało się standardem w Finlandii Przewodnik dla polskich handlowców w Finlandii Piknik Zjednoczenia Polskiego w Helsinkach w Luukki (Espoo) UE dąży do rozwiązania kwestii uchodźców Dyżur konsularny w Mariehamn na Wyspach Alandzkich NaviGate – The Maritime Expo: targi w Finlandii